Gelders Arcadië
Gelders Arcadië is een gebied met een bijzondere cultuurhistorie. Er liggen meer dan 100 buitenplaatsen en landgoederen in dit gebied dat bestaat uit de gemeenten Arnhem, Renkum, Rheden, Rozendaal en Wageningen.
Welkom in Gelders Arcadië - landgoederenzone van de Veluwezoom
Na de middeleeuwen vormden rijke, stedelijke burgerij de nieuwe elite. Zij werden rijk door de handel en in de politiek. Met hun rijkdom bouwden zij prachtige landgoederen en buitenplaatsen om de stad te ontvluchten. Daar konden ze genieten van vermaak en recreatie. Gelderland en met name de Veluwezoom was een populaire bestemming onder deze "nieuwe rijken". Het unieke groene karakter en de diversiteit in flora en fauna maakten de streek erg aantrekkelijk. De overgang van laag naar hoog en de prachtige sprengbeken zorgden voor een afwisselend landschap waar het goed vertoeven was voor de elite.
Deze unieke landgoederenzone van de Veluwezoom is vandaag de dag nog steeds een goede reden om de stad te ontvluchten. Nog altijd kun je hier genieten van vermaak en recreatie, net zoals de stedelijke burgerij dat vroeger ook deed. Bij het ene landgoed kun je overnachten, bij het andere kun je terecht voor een spannende rondleiding of unieke tentoonstelling en elders schuif je aan om lekker te tafelen. De verschillende landgoederen komen samen in thematische routes en arrangementen. Want deze fraaie plekken zijn zeker het bezoeken waard!
Kastelen & landhuizen
-
Middachten
Tot Middachten behoren uitgestrekte landerijen, van de uiterwaarden bij de IJssel tot heidevelden en bossen op de Veluwerand. Middachten is nooit verkocht en kwam door vererving in handen van de huidige eigenaar.
-
Gelderse Toren
De oorspronkelijke verdedigingstoren werd in 1535 door Karel van Gelre gebouwd. De toren raakte in verval en werd in 1868 ingrijpend verbouwd tot woonhuis.
-
Landgoed Warnsborn
prachtige oranjerie uit 1900 met terrassentuin
Een waar ‘Geldersch Arkadia’
De zuidelijke Veluwezoom ontleent haar identiteit en aantrekkingskracht in grote mate aan de vele landgoederen en buitenplaatsen die hier vanaf de late Middeleeuwen zijn ontstaan. Het is een waar Gelders Arcadië, met een honderdtal buitenplaatsen en landgoederen zoals Rosendael, Middachten, Sonsbeek, Doorwerth, Zypendaal en Mariëndaal.
De naam Gelders Arcadië is geïnspireerd op de publicatie van de Arnhemse schrijver Isaac Anne Nijhoff (1795-1863), Geldersch Arkadia of Wandeling over Biljoen en Beekhuizen (eerste druk 1820). Met zijn wandelingen door de omstreken van Arnhem in gedachten schreef Nijhoff in 1820 over het grote aantal landgoederen en buitenplaatsen, die ‘in uitgestrektheid en fraaien aanleg, alle anderen in dit rijk verre overtreffen’. Over baron Van Spaen, eigenaar van Biljoen en Beekhuizen, schreef hij:
‘Hij wilde hen, in zijne valleijen, door boschrijke heuvelen omgeven, door heldere snelvlietende beken besproeid, – in zijn Geldersch Arkadia, eene verre navolging van het Thessalische Tempe der ouden doen vinden. …In een paradijs herschapen, waar iedere voetstap door verscheidenheid van schoon gekenmerkt wordt… om zich in het Eden van Gelderland te verlustigen.’
Deze landgoederenzone, gelegen in het stuwwallandschap langs Rijn en IJssel, omvat de gemeenten Arnhem, Renkum, Rheden, Rozendaal en Wageningen.
Verder lezen:
-
E. Storms-Smeets (red.), Gelders Arcadië. Atlas van een buitenplaatsenlandschap (2011, Utrecht)
-
M. van Bleek, E. Storms-Smeets en E. van Winden, Kansen voor Gelders Arcadië (2011, Utrecht)
-
Gelders Genootschap en Poelmans Reesink Landschapsarchitecten, Gelders Arcadië. Karakteristieken en ambities. Arnhem, Renkum, Rheden, Rozendaal, Wageningen (2016, Arnhem)
Voor meer informatie over de samenwerking in Gelders Arcadië en de publicaties, kijk hier.