Executie van Arnhemse burgers

Op deze plek vindt op dinsdag 19 september 1944 een drama plaats. Indertijd was hier een kantoor en remise van Van Gend en Loos gevestigd en in de remise worden die dag vijf Arnhemse burgers standrechtelijk geëxecuteerd door Duitse soldaten. Een plaquette aan de buitenmuur van het (nieuwe) gebouw herinnert hieraan.

Wat precies de aanleiding is geweest, is nog steeds niet geheel bekend. Een van de slachtoffers, huisarts Jan Zwolle, was eerder gebeld om gewonden de verzorgen in de Nijverheidsschool voor Meisjes aan de Rijnkade 36. Daar waren ook de andere vier aanwezig en hielpen mee met het verzorgen van enkele gewonde Britse soldaten die in het gebouw waren ondergebracht. Een van deze soldaten, korporaal Arthur Maybury, kon helaas niet meer worden gered en overleed aan zijn verwondingen. In een van de zakken van zijn uniform werd een lijst gevonden met de adressen van Arnhemse collaborateurs. Dokter Zwolle stak deze in zijn zak.

Toen de volgende ochtend de Duitsers het gebouw innamen kregen de vijf opdracht om een gewonde Britse soldaat op een brancard weg te brengen richting de Bakkerstraat. Daar worden de vijf Nederlanders vervolgens in de remise van Van Gend en Loos geëxecuteerd. De naam en het lot van de Britse soldaat is onbekend.

Iets verderop, aan de Bakkerstraat 60, vond een heel ander verhaal plaats. Een groep Britse parachutisten onder leiding van luitenant Levien heeft de nacht van 17 op 18 september in de omgeving van de oude haven doorgebracht en probeert op de ochtend van de 18e bij de verkeersbrug te komen. Door zwaar Duits vuur langs de Rijnkade, besluit deze groep om een andere route te kiezen. Om onduidelijke redenen lopen zij ver in noordelijke richting de Bakkerstraat in en komen uiteindelijk in de meubelwinkel van Engelsman terecht op nummer 60. Daar moeten zij schuilen terwijl Duitse soldaten posities innemen in de omgeving en verschillende huizen doorzoeken. Uiteindelijk wordt de groep van Levien in de vroege ochtend van de 19e ontdekt en ontstaat een vuurgevecht. De situatie voor Levien’s groep wordt hopeloos en terugtrekken kunnen ze niet. Er rest niets anders, dan zich over te geven. Volgens dhr Dijkland, directeur van Van Gend en Loos, worden de Britten tegen kwart voor negen afgevoerd en kort daarop ziet hij dat verschillende burgers worden gefouilleerd voor zijn pand en dat vijf van hen de remise binnen worden geleid en worden doodgeschoten.